Ông N.T có nhu cầu tư vấn: Cháu nội tôi 17 tuổi đã bị xử phạt vi phạm hành chính 750 ngàn đồng về hành vi sử dụng trái phép chất ma túy vào tháng 4-2024. Gia đình tôi đã nộp tiền phạt cho cháu. Ngày 12-2-2025, Công an xã tới nhà mời cháu tôi làm việc vì đã trộm điện thoại di động của bà H. và đem cầm 1,5 triệu đồng lấy tiền tiêu xài. Gia đình tôi không hay biết việc cháu đã lấy trộm. Xin hỏi: Cháu nội tôi có bị xử lý hình sự hay không. Gia đình tôi đã chuộc điện thoại trả lại cho bà H., xin lỗi bà về vụ việc xảy ra. Theo bà H. cho biết thì điện thoại của bà mới mua 6,4 triệu đồng.
Thắc mắc của ông được luật sư Võ Tấn Thành (Đoàn Luật sư Bến Tre) tư vấn như sau:
- Theo quy định tại Điều 12 Bộ luật Hình sự (BLHS) năm 2015 (sửa đổi, bổ sung năm 2017) về độ tuổi chịu trách nhiệm hình sự (TNHS) thì người từ đủ 16 tuổi trở lên phải chịu TNHS về mọi tội phạm, trừ những tội phạm mà Bộ luật này có quy định khác.
Điều luật cũng quy định, đối với người từ đủ 14 tuổi đến dưới 16 tuổi phải chịu TNHS về tội phạm rất nghiêm trọng, tội phạm đặc biệt nghiêm trọng quy định tại một trong các điều 123, 134, 141, 142, 143, 144, 150, 151, 168, 169, 170, 171, 173, 178, 248, 249, 250, 251, 252, 265, 266, 286, 287, 289, 290, 299, 303 và 304 của Bộ luật này.
Mặt khác, Điều 173 BLHS quy định về tội trộm cắp tài sản: “1. Người nào trộm cắp tài sản của người khác trị giá từ 2 triệu đồng đến dưới 50 triệu đồng hoặc dưới 2 triệu đồng nhưng thuộc một trong các trường hợp sau đây, thì bị phạt cải tạo không giam giữ đến 3 năm hoặc phạt tù từ 6 tháng đến 3 năm:
a) Đã bị xử phạt vi phạm hành chính về hành vi chiếm đoạt tài sản mà còn vi phạm; b) Đã bị kết án về tội này hoặc về một trong các tội quy định tại các điều 168, 169, 170, 171, 172, 174, 175 và 290 của Bộ luật này, chưa được xóa án tích mà còn vi phạm…”.
Đối chiếu với những quy định nêu trên thì cháu của ông đã đủ tuổi chịu TNHS. Tuy nhiên, cháu ông đã bị xử phạt hành chính nhưng là bị xử phạt về hành vi sử dụng trái phép chất ma túy nên không bị xem xét sẽ bị truy cứu TNHS theo điểm a khoản 1 Điều 173 BLHS.
Tuy nhiên, hành vi trộm cắp tài sản của cháu ông có thể bị xử phạt VPHC từ 2 - 3 triệu đồng (theo quy định tại Điều 15, Nghị định số 144/2021/NĐ-CP ngày 31-12-2021 của Chính phủ) về hành vi gây thiệt hại đến tài sản của tổ chức, cá nhân khác.