Đội săn tàu tỉnh ra đời với nhiệm vụ làm mũi xung kích bám các vùng ven sông, rạch để ngăn chặn và tiêu diệt tàu chiến của địch; đánh bại chiến thuật “hạm đội nhỏ trên sông” của Mỹ, ngụy trên chiến trường tỉnh nói riêng, các tỉnh đồng bằng sông Cửu Long nói chung, góp phần cùng các đơn vị chủ lực của Quân khu tham gia tổng tấn công và nổi dậy mùa Xuân 1975, kết thúc bằng Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, giải phóng hoàn toàn miền Nam, thống nhất đất nước.
Đội săn tàu tỉnh quyết tâm bẻ gãy chiến thuật “Hạm đội nhỏ trên sông” của Mỹ - ngụy. Ảnh tư liệu
Nhiều chiến thắng vang dội
Khi địch tiến hành chiến tranh đặc biệt, chúng bắt đầu sử dụng chiến thuật “hạm đội nhỏ trên sông” ở một số địa phương vùng đồng bằng sông Cửu Long và tăng cường hoạt động suốt ngày đêm. Ở chiến trường tỉnh, địch sử dụng chiến thuật này phối hợp với bọn thủy quân lục chiến, bảo an và các đơn vị chủ lực của Trung đoàn 10, Sư đoàn 7… để càn quét, ruồng bố, vây lấn hòng tiêu diệt lực lượng cách mạng và căn cứ kháng chiến của ta.
Để kịp thời ngăn chặn âm mưu của địch, ngày 18-10-1967, Tỉnh ủy và Tỉnh đội quyết định thành lập Đội săn tàu, trên cơ sở Đại đội trợ chiến của Tiểu đoàn 516, gồm 7 cán bộ, chiến sĩ, trang bị 2 khẩu ĐKZ 57, do đồng chí Trương Văn Lớn (Trương Vũ Sơn) làm Đội trưởng.
Ngay sau khi thành lập, Đội săn tàu gấp rút huấn luyện và ra quân quyết tâm đánh thắng trận đầu, tạo khí thế phấn khởi cho bộ đội. Đêm 24-10-1967, phối hợp với Tiểu đoàn 516 đánh khu phố Mỹ Lồng (xã Mỹ Thạnh, huyện Giồng Trôm), với nhiệm vụ chặn đánh tàu địch tại ấp Nhơn An, xã Nhơn Thạnh. Sau khi bố trí trận địa, 2 tàu tuần tiễu của địch vượt qua mặt trận, cán bộ, chiến sĩ rất lo lắng, động viên nhau kiên nhẫn bám trận địa chờ chúng quay lại. đúng như dự đoán, 2 chiếc tàu Mỹ trở ra, chờ cho chúng lọt vào trận địa, ta nổ súng tiến công. Ngay loạt đạn đầu, chiếc tàu đi trước trúng đạn bốc cháy, hất 1 tên lính Mỹ rớt xuống sông, chiếc thứ hai chồm lên rồi dừng lại để 2 tên lính Mỹ kéo tên lính Mỹ rớt dưới sông lên, ta bắn tiếp loạt đạn thứ hai tiêu diệt luôn. Kết quả trận này, ta bắn cháy 2 tàu chiến, diệt hơn 10 tên lính Mỹ. Do bị đánh lúc nước ròng chảy xiết nên 2 xác tàu giặc trôi tấp vào Bến Lỡ (chợ Bến Tre), làm nhân dân vô cùng phấn khởi, còn bọn địch thì hoang mang vô cùng. Đồng chí Lê Minh Đào - Tỉnh đội trưởng bấy giờ khen ngợi: “Đội săn tàu đã làm một cuộc triển lãm đánh thắng tàu Mỹ tại chợ Bến Tre”.
Đơn vị chuyển về cù lao An Hóa nhận nhiệm vụ mới, phối hợp với bộ đội địa phương diệt gọn đồn Phú Long 3, Phú Thuận, Bình Đại. Tiếp đến nhận nhiệm vụ chặn đánh tàu chở đại đội bảo an quận Bình Đại đi ứng cứu đồn Phú Long 3. Đơn vị ém quân ở ven sông Mỹ Tho, bỗng thấy 1 chiếc đò máy tên Tân Huê Nam từ Tân Thạch chạy về hướng Cửa Đại, cách bờ khoảng 700m, ta chưa phân biệt được đò chở lính hay chở dân, thì bất ngờ chiếc đò chết máy, trôi tấp vào cách trận địa khoảng 400 - 500m, đò sửa được máy, chạy tiếp một đoạn thì máy hư, sau đó sửa được và tiếp tục chạy. Ta dùng ống nhòm quan sát phát hiện chiếc đò chở đầy lính. Đồng chí Đội trưởng Đội săn tàu báo cáo chỉ huy mặt trận xin lệnh đánh địch, nhưng chưa được đồng ý vì sợ có dân trên đò. Lần thứ 3, chiếc đò lại chết máy và trôi tấp cách bờ khoảng 350m. Vì trên sông có gió mạnh tạo ra nhiều đợt sóng nhấp nhô, con đò như mục tiêu di động nên bắn khó trúng đích. Khi chiếc đò cách bờ khoảng 300m, ta bắn trúng vào buồng máy, chiếc đò bốc cháy cùng 1 đại đội biệt kích mới ra trường, có 2 tên cố vấn Mỹ đi cùng về trấn thủ ở xã Thừa Đức.
Hoàn thành nhiệm vụ, đơn vị cơ động về Vang Quới, Châu Hưng, Long Thạnh, Châu Bình, bổ sung lực lượng, nâng quân số của đơn vị lên 9 đồng chí. Phát huy kết quả đạt được sau 2 trận thắng giòn giã, Đội săn tàu đã phối hợp cùng lực lượng vũ trang các địa phương làm nên những chiến thắng vang dội, khiến quân thù khiếp sợ.
Đánh bại chiến thuật “hạm đội nhỏ trên sông”
Trong đợt Tổng tiến công Xuân Mậu Thân 1968 vào thị xã Bến Tre, Đội săn tàu được Tỉnh đội phân công đánh diệt giang thuyền của địch, tạo điều kiện mở đường cho Tiểu đoàn 516 vượt sông Bến Tre đánh vào Dinh tỉnh trưởng Kiến Hòa (Bến Tre). Đêm đến, pháo lệnh chuẩn bị, đặc công nước đánh chiếm bãi quân xa Đinh Tiên Hoàng, Đội săn tàu đánh giang thuyền yểm trợ cho bộ binh vượt sông Bến Tre, nhưng địch phát hiện phản công dữ dội, lực lượng ta không vượt sông và đánh chiếm Dinh tỉnh trưởng được. Cũng trong đợt tổng tấn công này, đồng chí Phan Bình Trung (Hoàng Lam) - đơn vị Đặc công thủy của tỉnh đã dũng cảm xung phong mở đường cho bộ binh đánh vào thị xã Bến Tre và đồng chí đã anh dũng hy sinh. Đồng chí được tuyên dương Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân vào năm 1994.
Sau 3 ngày tấn công vào thị xã Bến Tre, Đội săn tàu rút về xã Hữu Định, phối hợp với Tiểu đoàn 516 và đơn vị pháo ĐKZ 75 của tỉnh đánh trận Song Phước bắn chìm 2 tàu và bắn cháy 2 tàu khác trên sông Ba Lai, diệt hàng chục tên lính Mỹ. Sau trận Mậu Thân, đơn vị được bổ sung thêm 1 tiểu đội và chuyển về Giồng Trôm để huấn luyện chuẩn bị các đợt chiến đấu mới. Đây là thời kỳ khó khăn, ác liệt nhất, nhưng các đơn vị vẫn kiên cường bám trụ, chiến đấu giành thắng lợi. Tiêu biểu là bẻ gãy trận càn lớn của Trung đoàn 10, Sư đoàn 7 kết hợp với quân Mỹ có máy bay B52 hỗ trợ, tìm diệt các đơn vị vũ trang của tỉnh đóng quân ở các xã Nam Giồng Trôm.
Sáng ngày 23-7-1968, sau 9 lượt máy bay B52 trút bom rải thảm xuống các xã Phước Long, Thuận Điền, Long Mỹ, Tân Hào. Hàng chục máy bay lên thẳng chở Trung đoàn 10 đổ quân xuống cánh đồng Gò Tranh thì bị Tiểu đoàn 516, Đại đội phòng không 12,8 ly của tỉnh đánh tan tác, rơi tại chỗ 8 trực thăng, thiệt hại hơn 1 tiểu đoàn.
Địch bắn đạn pháo vào các xã ven sông Bến Tre và sông Giồng Trôm, sử dụng 20 chiếc tàu chiến theo sông Bến Tre tiến vào Lương Hòa, quyết chiếm địa bàn đặc biệt quan trọng của “quận Giồng Trôm”. Đoàn tàu Mỹ lọt vào trận địa đổ quân lên bờ, Đại đội trợ chiến của tỉnh kịp thời nổ súng đánh địch. Đội săn tàu từ ấp Hòa Lợi nhanh chóng vận động ra vàm sông Giồng Trôm, chặn đánh quyết liệt, địch bị chìm và cháy 12 tàu. Hôm sau, tàu địch tiếp tục đổ quân và đưa tàu cứu hộ trục vớt tàu chìm. Ta tiếp tục chặn đánh đoàn tàu địch ở vàm Cái Sơn Lớn (xã Mỹ Thạnh) và ấp Hòa Bình (xã Lương Hòa), tiêu diệt thêm 16 chiếc nữa. Như vậy, chỉ trong 2 ngày, trên sông Bến Tre và sông Giồng Trôm, ta đã đánh chìm, cháy 28 tàu chiến, hàng trăm tên lính Mỹ và chư hầu đền tội. Đây là đợt chiến đấu lập thành tích xuất sắc của đơn vị săn tàu, thể hiện sự trưởng thành vượt bậc về trình độ và quyết tâm chiến đấu giải phóng quê hương, thống nhất đất nước của cán bộ, chiến sĩ, góp phần cùng cả tỉnh phá tan cuộc hành quân tìm diệt quy mô lớn của liên quân Mỹ - ngụy trên chiến trường trọng điểm Bến Tre.
Ngoài bám trụ trên sông Bến Tre và sông Giồng Trôm, Đội săn tàu còn tổ chức vượt sông Hàm Luông để đánh tàu và kết hợp với đặc công bộ đánh chiếm nhiều đồn bót của giặc, cùng với Đại đội đặc công thủy, Đại đội trợ chiến của tỉnh đánh chìm nhiều tàu chiến của Mỹ - ngụy, làm thất bại chiến thuật “hạm đội nhỏ trên sông” mới vừa ra đời của đế quốc Mỹ được sử dụng trên chiến trường Bến Tre và chiến trường đồng bằng sông Cửu Long. Bộ đội đặc công thủy, Đội săn tàu và Đại đội trợ chiến của tỉnh đã biến sông nước Bến Tre thành một “Bạch Đằng Giang” thời đại Hồ Chí Minh của thế kỷ XX ngay trên quê hương Đồng Khởi anh hùng.
Tháng 9-1973, Tỉnh đội quyết định sáp nhập hai đơn vị Đại đội ĐKZ75 và Đội săn tàu thành một đơn vị, lấy tên là Đại đội săn tàu, trực thuộc Ban Chỉ huy Tỉnh đội, quân số khoảng 30 đồng chí, trang bị 2 khẩu ĐKZ82, 5 súng B41. Trong đợt tiến công và nổi dậy mùa Xuân 1975, Đại đội săn tàu được cấp trên điều về mặt trận Giồng Trôm. Ngày 29-4-1975, đơn vị tham gia đánh đồn Lương Quới, thu hút địch tạo điều kiện cho các đơn vị bộ binh của tỉnh đánh quân cứu viện tại mặt trận Đồng Gò. Sau đó, Đại đội săn tàu cùng với các đơn vị của tỉnh tiến về tiếp quản thị xã Bến Tre vào trưa ngày 1-5-1975, góp phần giải phóng hoàn toàn tỉnh, góp phần vào thắng lợi của Chiến dịch Hồ Chí Minh lịch sử, giải phóng miền Nam, thống nhất đất nước.
Sau 3 năm hình thành và phát triển, cán bộ, chiến sĩ Đội săn tàu đã anh dũng chiến đấu bắn chìm và bắn cháy 254 tàu địch (có 1 tiểu pháo hạm), diệt hàng ngàn tên địch, phá hủy 5 khẩu pháo 105 và 155, bắn rơi 7 máy bay trực thăng, bắn cháy 8 xe quân sự. Từ những thành tích đặc biệt xuất sắc đó, Đội săn tàu được Chính phủ cách mạng lâm thời Cộng hòa miền Nam Việt Nam phong tặng danh hiệu Anh hùng Lực lượng vũ trang nhân dân vào ngày 10-2-1970, với tám chữ vàng truyền thống “Anh dũng kiên cường, diệt nhiều tàu Mỹ”.